Page 11 - Navidenou-Arzhang No 26
P. 11
دورۀ ا ّول ،سالِ س ّوم ،شمارۀ ،26مهر و آبان 1401 ارژنگ دوماهنامۀ ادبی ،هنری و اجتماعی نویدنو
موارد ،ر ّد ِپای تراژیک را میتوان در کُمیک سراغ گرفت .تضا ّدی که در اینگونه موارد بین این دو چشم
میخورد ،گاهی جنبههای مختلفِ تراژدی و کُمدی را تشدید میکنند و وضو ِح بی تری می بخشد .این
آمیختگیِ تراژیک وکُمیک را ،هم درموقعیتهای کاملاً دراماتیک میتواندید ،وهم در نمای های مربوط به
زندگی عادی و روزم ّره.
پوشکین می نویسد کمد ِی خوب نهتنها بر خنده ،بلکه بر تکاملِ شخصیتها استوار است .کمدی در بسیاری
موارد به تراژدی نزدیک میشود .خندۀ تو َام با گریه پدیدهایاست که در بسیاری از شکلها و انواع هنری به
چشم میخورد ،امّا در نمای و تئاتر ،در ادب ّیاتِ حماسی و دربعضی از انواعِ(ژانر) سینمایی بهویژه بارزتر و
نمایانتر است .شکسپیر غالباً قهرمانان شوخ را وار ِد تراژدیهای خود میسازد و در شکلدادن باف ِت تراژدی از
آنگونه وسای ِل هنری که خاصّ ِکمدی هستند سود میجوید .فیلمهای چارلی چاپلین کمدی هستند ،با
اینحال در این فیلمها تراژدی "انسا ِن ضعیف" در جامعۀ سرمایهداری با چنان استحکا ِم هنری انتقال مییابد که
کمنظیر است .چاپلین ،بزرگترین کمدی ِن سینمای نوین ،خنده و گریه را به یک اندازه نیروهای قدرتمندِ هنر
میداند.
همانطوری که نیکلای دوبرولیوبوف ،منتق ِد روسی مینویسد ،ارتبا ِط نزدیک بین تراژیک و ُکمیک در هنر از
آنجا ناشی میشود که هر دو ،ولو به شیوهای متفاوت ،جنبههای مختلف یک فرآیندِ زندگی را نشان میدهند و
علیرغ ِم طبیعتِ متضادشان ،ریشههای مشترکی دارند .تراژدی و کمدی بی تر در این نکته شریکاند که
محتوای هر دو از شرایطِ غیرِعادّی گرفته میشود و هدفِ آنها نشاندادن را ِهحلّی است که به این شرایط خاتمه
دهد .صفتِ مشخصۀ تراژدی ،نشاندادن اوضاعی است که تح ِت تاثیر مقتضیا ِت بیرونی ،یا بهقول نویسندگانِ
قدیم ،سرنوشت ،شکل گرفتهاند و به ارادۀ انسان بستگی ندارد .برعکس ،کمدی از ما دعوت میکند به
کوش های انسان برای جلوگیری از مشکلاتی که در نتیجۀ حماق ِت خودِ او آفریده شده و دوام آوردهاند،
بخندیم)1( .
مقولا ِت اِستِهتیک /تراژیک و ُکمیک 10